คาเฟอีนและผลกระทบต่อไต

คาเฟอีนในกาแฟมีฤทธิ์ขับปัสสาวะอ่อน ๆ ซึ่งอาจส่งผลต่อระดับของเหลวในร่างกาย อย่างไรก็ตาม งานวิจัยส่วนใหญ่ระบุว่าการดื่มกาแฟในปริมาณที่เหมาะสม ไม่เพิ่มความเสี่ยงของโรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease - CKD) ในทางกลับกันยังพบว่าการดื่มกาแฟอาจมีประโยชน์ต่อสุขภาพไตอีกด้วย

ค่าที่ใช้ดูความเสื่อมของไต

เวลาที่คุณไปตรวจร่างกายหรือตรวจค่าไตตามโรงพยาบาล มักจะใช้ 2 ค่าดัชนีต่อไปนี้เป็นการแสดงถึงภาวะการทำงานของไตคุณ ณ ขณะนั้น

1. ค่า eGFR เป็นค่าที่บ่งบอกถึงประสิทธิภาพของไตในการกรองของเสียจากเลือด ค่า eGFR ที่ต่ำมักหมายถึงไตทำงานลดลง (ค่า eGFR ปกติ อยู่ที่ประมาณ 90–120 mL/min/1.73m²)
2. ค่า Creatinine เป็นของเสียที่เกิดจากการสลายตัวของกล้ามเนื้อ และไตเป็นอวัยวะหลักที่ขับออกจากร่างกาย ค่า Creatinine สูงอาจเป็นสัญญาณของปัญหาไต โดยระดับปกติของ Creatinine ในเลือด แตกต่างกันไปตามเพศและมวลกล้ามเนื้อ (ผู้ชาย: 0.7 - 1.3 mg/dL / ผู้หญิง: 0.6 - 1.1 mg/dL / เด็ก: 0.3 - 0.7 mg/dL)

ผลจากการศึกษาพบว่า

การดื่มกาแฟ วันละ 1-2 แก้ว ไม่ส่งผลเสียต่อค่า eGFR หรือ Creatinine

มีงานวิจัยบางฉบับระบุว่า คาเฟอีนอาจช่วยเพิ่มค่า eGFR ชั่วคราว เนื่องจากการขยายตัวของหลอดเลือดที่ไต แต่ไม่ได้บ่งบอกถึงความเสียหายต่อไต

กรณีที่ค่า Creatinine สูงขึ้นเล็กน้อยหลังดื่มกาแฟ อาจเกิดจากการเพิ่มการกรองของไตในระยะสั้น ไม่ใช่สัญญาณของไตเสื่อม

เลือกดื่มกาแฟอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพไต?

หากคุณดื่มกาแฟเป็นประจำ ควรเลือกส่วนผสมที่ดีต่อสุขภาพเพื่อลดภาระของไต เช่น

• เลือกครีมเทียมที่ดีต่อไต แทนการใช้ครีมเทียมจากไขมันทรานส์ ควรเลือก ครีมเทียมจากถั่วเหลือง หรือ น้ำมันมะพร้าว ซึ่งมีไขมันดีที่ช่วยลดภาระไตและลดการสะสมของสารตกค้าง
• ใช้สารให้ความหวานจากธรรมชาติแทน หลีกเลี่ยงน้ำตาลทรายขาวที่อาจเพิ่มภาระของไต เลือกใช้ หญ้าหวาน (Stevia) หรือ หล่อฮังก๊วย ซึ่งให้ความหวานโดยไม่เพิ่มภาระต่อไตและระดับน้ำตาลในเลือด
• ควบคุมปริมาณการดื่ม การดื่มกาแฟในปริมาณพอเหมาะ (ไม่เกิน 2-3 แก้วต่อวัน) เป็นปริมาณที่ปลอดภัยสำหรับคนทั่วไป
• หากมีโรคไตเรื้อรัง ควรปรึกษาแพทย์ก่อนดื่ม

โดยสรุปแล้ว กาแฟไม่ได้ทำให้ค่าไตแย่ลงหากดื่มในปริมาณที่พอเหมาะ ค่า eGFR และ Creatinine อาจมีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยหลังดื่มกาแฟ แต่ไม่ได้หมายถึงไตเสื่อม สำหรับคนที่ชอบดื่มการแฟสำเร็จรูป ควรเลือกแบบที่มีครีมเทียมจากถั่วเหลืองหรือน้ำมันมะพร้าว และสารให้ความหวานจากธรรมชาติ เพื่อลดภาระไต 

การดื่มกาแฟอย่างชาญฉลาดจะช่วยให้คุณได้รับประโยชน์สูงสุด โดยไม่ต้องกังวลเรื่องสุขภาพไต

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:

• National Kidney Foundation. “Caffeine and Kidney Disease: Is Coffee Good or Bad for Your Kidneys?”
• Nephrology Dialysis Transplantation, “Coffee Consumption and Risk of Chronic Kidney Disease.”
• Journal of Clinical Nutrition, “Effect of Caffeine on Kidney Function: A Meta-Analysis.”